In het jaar waarin de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens 75 jaar bestaat, stel ik in het voorwoord bij het bestuursverslag 2022 deze keer onze kernwaarde vrijheid centraal. Vrijheid lijkt zo vanzelfsprekend, maar de dagelijkse realiteit laat zien dat het waarborgen van vrijheid niet voor zich spreekt. Nieuwsberichten over de oorlog in de Oekraïne, klimaatdreiging, energiecrisis, vrijheid van meningsuiting, aanvallen op democratische instituties zijn aan de orde van de dag. Vrijheid blijkt een weerbarstig en omstreden ideaal te zijn.
Terwijl wij onze vrijheden na corona begin dit jaar stap voor stap weer terugkregen, werd aan de andere kant van het continent elke zekerheid bruut weggeveegd. We beseften samen hoe kwetsbaar vrijheid is. We durfden onszelf weer even te verliezen op de dansvloer en in de concertzaal, maar leefden ook mee met iedereen in Oekraïne en iedereen die daar in gedachten is. Een oorlog die nog steeds voortduurt en waarin de bevolking vecht voor waarden die lange tijd vanzelfsprekend leken, zoals vrijheid en democratie.
Het paradigma vrijheid speelt ook in het samenspel tussen passend onderwijs, jeugdhulp en zorg een belangrijke rol.
Ons narratief is: Wij zijn het Samenwerkingsverband Utrecht PO. Wij doen gewoon wat nodig is zodat ieder kind in de stad Utrecht een passende onderwijsplek heeft. Om dat te realiseren, delen we onze expertise met iedereen die, net als wij, altijd aansluit bij de behoeften van een kind.
Vertrouwen, vrijheid en verantwoordelijkheid zijn hierin onze kernwaarden.
Vrijheid zie je bijvoorbeeld terug in hoe onze consulenten arrangeren: samen met (de stem van) kinderen, ouders en scholen, aan tafel en handelingsgericht. Zij gaan daarbij uit van wat het kind, de ouders en de leerkracht nodig hebben, niet van labels.
In de doorontwikkeling van de governance van het samenwerkingsverband vertaalt vrijheid zich ook terug. Een rechtsvorm waarin we een eenhoofdig bestuur hebben met de aangesloten schoolbesturen als toezichthouders.
In februari heeft minister Wiersma de Kamer geïnformeerd over zijn besluit om samenwerkingsverbanden generiek te korten op hun bekostiging. Een dergelijke ingrijpende beslissing in de vrijheid van een samenwerkingsverband om met visie de organisatie te sturen, maakt het voor samenwerkingsverbanden heel moeilijk om te blijven investeren in inclusief onderwijs. De effecten daarvan zijn niet alleen groot voor kinderen en jongeren, maar ook voor professionals die zich dagelijks inspannen om ontwikkelkansen voor de jeugd te vergroten. Een besluit dus met verstrekkende gevolgen. In dit bestuursverslag belichten we hoe we in het Samenwerkingsverband Utrecht PO in lijn met het bestedingsplan van 2020 onze reserves afbouwden en daarover elk half jaar verantwoording aflegden aan ALV, OPR en het Rijk, maar ook wij geconfronteerd werden met incidentele en onnodige (denk aan BTW-compensatie) extra geldstromen die willekeurig en generiek aan samenwerkingsverbanden werden uitgekeerd; en met onjuiste en onvolledige data van DUO aan samenwerkingsverbanden (dat is tot op heden niet opgelost). Extra geldstromen die we onmogelijk doelmatig in konden zetten aan het einde van het jaar; sterker nog, geldstromen die we als we vasthouden aan onze visie op inclusief onderwijs hard nodig hebben om de beweging naar inclusie te kunnen (blijven) maken.
Samenwerkingsverbanden zetten zich in om passend, inclusief onderwijs te bieden, zodat alle kinderen en jongeren mee kunnen doen. Om deze opdracht zo goed mogelijk uit te voeren vragen zij de minister om:
1. Voldoende tijd om de reserves af te bouwen;
2. Correcte en tijdige financiële gegevens van OCW om de bedrijfsvoering van samenwerkingsverbanden goed in te richten;
3. Integraal jeugdbeleid door OCW en VWS om samen met gemeenten kinderen en jongeren passend, inclusief onderwijs en passende ondersteuning te kunnen bieden en optimale ontwikkelkansen.
Meer dan ooit hebben we een verhaal nodig met wat we belangrijk vinden aan het soort samenleving dat we creëren. Dat verhaal, waar we van ZIJN, en onze kernwaarden vertrouwen, vrijheid en verantwoordelijkheid zijn leidend in ons handelen. Dat maakt ook dat we consistent zijn.
In dit bestuursverslag nemen we jullie mee in hoe we onze activiteiten uit het jaarplan 2022 hebben verwezenlijkt, een document met alle informatie over resultaten, ontwikkelingen en financiën. Ook zullen we van het bestuursverslag weer een visual publiceren en we zullen onze resultaten de komende tijd ook voorzien van lezenswaardige verhalen, ervaringen van onze samenwerkingspartners, ouders en kinderen, met en voor wie we samenwerken en samen lerend zijn.
Het Samenwerkingsverband Utrecht PO is een samenwerkingsverband dat vanuit visie en verbinding beleidsrijk plannen maakt en ze realiseert. Het is een samenwerkingsverband, aldus de Inspectie van het Onderwijs bij haar mondelinge terugkoppeling van het vierjaarlijks bezoek in maart, waarin sprake is van ‘intensieve samenwerking binnen en buiten de regio en de inzet van het swv om passend onderwijs te realiseren is ruimer dan de wettelijke opdracht’. Denk bij deze laatste opmerking aan het aanbod aan nieuwkomers in de stad. De inspectie noemde de kernpartneraanpak ‘een enorme kracht’ en waardeerde de proactieve rol van het swv hierin. De inspectie stelde dat ‘dialoog in de vezels van de werkwijze zit’. Het swv haalt en brengt actief informatie, waarbij ‘geen middel geschuwd wordt’. Bij de start van passend onderwijs in 2014 is aan samenwerkingsverbanden de vrijheid gegeven in hoe zij hun wettelijke en maatschappelijke verantwoordelijkheid willen inrichten. Wij hebben gekozen voor een expertisemodel met consulenten die in veel verschillende rollen kinderen, ouders en scholen ondersteunen; een stedelijke visie op de sterke basis en in gezamenlijkheid gemaakte afspraken; de kern: handelingsgericht werken gericht op het versterken van de leerkracht; integraal en interprofessioneel werken; contextgerichte inclusiviteit; aanbod op alle niveaus van de ondersteuningspiramide; en een daarbij passende kennisagenda. Ik maak mij er sterk voor dat wij dat kunnen blijven doen.
Zonder vrijheid geen diversiteit en omgekeerd. Het is de kern van wie we zijn als samenleving. We worden sterker door verschillend vrij te zijn.
Zorg goed voor elkaar!
Jetta Spaanenburg
Directeur-bestuurder SWV Utrecht PO
